تأثیر اقلیم بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی اکوتیپ های ولیک(cratageus spp.) در استان زنجان

ولیک با نام علمی (crataegus spp.) یک گیاه دارویی- زینتی با ارزش و متعلق به تیره رزاسه می باشد که به دلیل برخورداری از انواع فلاونوئیدها و پروآنتوسیانین ها اهمیت زیادی در صنایع دارویی دارد. رشد و عملکرد گیاهان در اکوسیستم ها، تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر نوع گونه، اقلیم منطقه و موقعیت جغرافیایی قرار دارد. فاکتورهای اقلیمی بویژه عرض جغرافیایی، ارتفاع محل، درجه حرارت، شدت نور، بارندگی و خصوصیات خاک، تأثیر عمده ای بر کمیت و کیفیت مواد مؤثره حیاتی می گذارد. به منظور مطالعه تأثیر اقلیم بر صفات مورفوفیزیولوژیکی، کمیت و کیفیت مواد مؤثره حیاتی ولیک در چهار منطقه از استان زنجان شامل ابهر، تهم ، طارم و ماهنشان که بیشترین پراکنش این گیاه را داشتند، انتخاب¬گردیدند. طی سال های 1390- 1391، مراحل فنولوژیکی گیاهان ثبت شده و میوه¬ها و برگ¬ها برداشت شدند. در این تحقیق برخی از خصوصیات مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و دارویی میوه و برگ این گیاه، مورد اندازه گیری و مقایسه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که صفات اندازه گیری شده میوه شامل طول و قطر، درصد ماده خشک، مواد جامد محلول کل، و برگ گیاه ولیک شامل طول و عرض، وزن تر، عصاره اتری، میزان پروتئین خام، میزان فیبر خام، راندمان حاصل از استخراج، میزان ترکیبات فنولی کل و فعالیت آنتی اکسیدان به طور معنی داری تحت تأثیر نوع اقلیم منطقه قرار دارند. حداکثر میزان فنول کل و فعالیت آنتی اکسیدانی، وزن تر میوه، قطر میوه، راندمان حاصل از استخراج در منطقه ابهر دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که عوامل اقلیمی تأثیر عمده¬ایی بر کیفیت و کمیت مواد مؤثره حیاتی و نیز صفات مورفولوژیکی گیاه ولیک در مناطق مورد مطالعه داشتند.